Najczęściej zadawane pytania

1. Kim są uczestnicy badań klinicznych?

W badaniach klinicznych biorą udział zdrowi ochotnicy lub pacjenci z określonym schorzeniem. Uczestnicy mogą zgłosić się do badań sami lub też mogą otrzymać propozycje udziału w badaniu klinicznym od lekarza prowadzącego badanie kliniczne. Dobór uczestników jest dokonywany na podstawie wymagań jakie są opisane w protokole badania w postaci kryteriów m. in. wieku, płci, stanu zdrowia czy zaawansowania procesu chorobowego. W każdym przypadku warunkiem koniecznym do poddania uczestnika jakimkolwiek procedurom badania klinicznego jest jego świadoma zgoda na udział w badaniu klinicznym. Procedura ta obejmuje dokładną informację o przebiegu całego badania, a w szczególności o potencjalnych zagrożeniach i niedogodnościach w trakcie trwania badania oraz o możliwych korzyściach i musi być udzielona na piśmie w obecności lekarza. Po podpisaniu formularza świadomej zgody uczestnicy przechodzą szczegółowe badania kwalifikacyjne, które pozwalają określić czy ich stan zdrowia pozwala na wzięcie udziału w badaniu oraz czy spełniają szczegółowe kryteria włączenia do badania.

2. Czy udział w badaniach klinicznych jest bezpieczny?

Badania kliniczne z udziałem ludzi prowadzone są, kiedy wyniki wcześniejszych badań naukowych (laboratoryjnych, przedklinicznych) pozwalają przypuszczać, że dana substancja może pomóc w danym schorzeniu oraz, że jest bezpieczna. Nie da się jednak całkowicie wykluczyć ryzyka związanego z podaniem nowego leku u człowieka. Dlatego lek badany podawany jest zawsze w wysoce kontrolowanych warunkach, w obecności lekarzy, a parametry życiowe uczestników badań są ściśle kontrolowane. Szczegółowa informacja na temat każdego badania i jego ryzyka zawarta jest w formularzu świadomej zgody, którą pacjent podpisuje przed przystąpieniem do badania.

Badania kliniczne prowadzone są według ściśle określonych zasad, zgodnie z wymaganiami dokładnie opisanymi w polskich przepisach prawnych oraz regulacjach międzynarodowych. Nad prawidłowością prowadzenia badań klinicznych w Polsce czuwają wyznaczone do tego instytucje. Przed przystąpieniem do badania każdy uczestnik jest szczegółowo badany, aby podanie leku nie stanowiło dla niego zagrożenia. W czasie badania klinicznego zdrowie uczestnika jest regularnie kontrolowane przez wykwalifikowany i doświadczony w badaniach klinicznych personel medyczny.

3. Dlaczego warto wziąć udział w badaniu klinicznym?

Postęp w medycynie możliwy jest wyłącznie dzięki ciągłym innowacjom polegającym na tworzeniu nowych lub ulepszaniu już dostępnych leków i metod leczniczych. Pomimo ogromnego rozwoju w medycynie, cały czas istnieje szereg chorób, na które nie ma skutecznej terapii. Uczestnicy badań mają ogromny wpływ na rozwój nowych leków, z których w przyszłości będą mogli korzystać sami lub ich rodziny. Biorąc udział w badaniach klinicznych uzyskują również niepowtarzalną okazję oceny własnego stanu zdrowia, opartą na badaniach lekarskich i diagnostycznych, którym są poddawani na każdym etapie badania. Uzyskana w trakcie badania dokumentacja medyczna jest przekazana uczestnikowi w formie kopii wszystkich badań.

4. Co to są badania biorównoważności?

Firmy farmaceutyczne produkują leki o takim samym składzie chemicznym, ale występujące pod różnymi nazwami handlowymi. Nowe produkty, które zawierają substancję czynną już obecną na rynku w formie innego leku tzw. wzorcowego, nazywane są lekami odtwórczymi (generycznymi) i zanim wejdą do powszechnego użytku muszą być przebadane. Badania biorównoważności polegają na porównaniu metabolizmu tych dwóch leków, poprzez pomiar stężenia leku we krwi lub moczu. Dopiero pozytywny wynik takiego badania pozwala na uzyskanie zgody na wprowadzenie przez firmę farmaceutyczną nowego leku na rynek, czyli do powszechnego użytku jako zamiennika leku oryginalnego.

W badaniu biorównoważności najczęściej bierze udział grupa ok. 24-30zdrowych uczestników. Każdy z nich najpierw przyjmuje lek jednego producenta, a po okresie wypłukania (najczęściej 1-2 tygodnie) otrzymuje ponownie taką samą dawkę leku drugiego producenta. Kolejność w jakiej każdy z uczestników otrzymuje leki ustalana jest losowo