Nowotwory

Nowotwór jest chorobą, w której dochodzi do zaburzeń podziałów komórkowych organizmu.  Nieprawidłowe, zmienione genetycznie komórki, dzielą się w niekontrolowany sposób, a te nowopowstałe nie różnicują się potem w prawidłowe tkanki.

Rozwój nowotworu jest procesem wieloetapowym, którego bezpośrednią przyczyną są zachodzące w komórkach mutacje genetyczne. Mogą one wystąpić pod wpływem różnych czynników zewnętrznych (fizycznych, chemicznych, diety, używek, infekcji wirusowych) jak również predyspozycji genetycznych.

Wyróżnia się nowotwory łagodne oraz złośliwe. Zmiany łagodne rozwijają się powoli, miejscowo i nie tworzą przerzutów. Przykładami nowotworów łagodnych są tłuszczaki, włókniaki czy nerwiaki. Nowotwory złośliwe dzieląc się w szybkim tempie naciekają na pobliskie, zdrowe tkanki, co prowadzi do upośledzenia ich funkcji. Dodatkowo złośliwe komórki nowotworowe mogą rozprzestrzeniać się drogą krwi, chłonki, czy narządów rurowych (jak drogi moczowe i oddechowe) do wszystkich unaczynionych narządów, powodując powstanie przerzutów.

W zależności od rodzaju tkanki, z której wywodzi się nowotwór złośliwy wyróżnia się:

1. Raki – wywodzą się z tkanek nabłonkowych, wyścielających układ oddechowy, pokarmowy, moczowo-płciowy. U mężczyzn najczęściej rozpoznawany jest rak płuca, prostaty, głowy i szyi, a u kobiet rak piersi, szyjki macicy.
2. Mięsaki – wywodzą się z tkanek miękkich (miąższowej, łącznej, tłuszczowej) oraz tkanki kostnej i chrzęstnej.
3. Chłoniaki - nowotwory rozwijające się w układzie chłonnym (węzły chłonne). Często pierwszym objawem są powiększone węzły chłonne.
4. Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego – wywodzą się z różnych komórek układu nerwowego, zasadniczą grupę stanowią guzy mózgu.
5. Czerniaki – wywodzą się z komórek barwnikowych (melanocytów), najczęściej skóry
6. Białaczki – biorące początek z komórek krwiotwórczych, znajdujących się w szpiku

Epidemiologia

Nowotwory złośliwe są chorobami występującymi w każdej populacji i o stosunkowo dużej śmiertelności. W krajach rozwiniętych jest to druga przyczyna zgonów, po chorobach sercowo-naczyniowych. W Polsce notuje się 155 tysięcy zachorowań i 93 tysiące zgonów rocznie.

Najczęściej występującymi nowotworami u mężczyzn są nowotwory płuca stanowiące około 1/5 zachorowań na nowotwory. W dalszej kolejności znajduje się rak gruczołu krokowego (13%), rak jelita grubego (12%) i rak pęcherza moczowego (7%).  Wśród kobiet najczęściej występującym nowotworem jest rak piersi (22%). Nowotwory jelita grubego są drugim co do częstości nowotworem u kobiet (10%), trzecie miejsce zajmuje rak płuca (9%). W dalszej kolejności występują nowotwory trzonu macicy (7%), jajnika (5%), szyjki macicy, nerki, żołądka i tarczycy.

Leczenie chorób nowotworowych:

Leczenie chirurgiczne jest metodą miejscowego leczenia nowotworów. Kwalifikacja pacjenta do leczenia chirurgicznego wymaga ustalenia rodzaju nowotworu (na podstawie badania histopatologicznego) oraz rozległości procesu nowotworowego (głównie na podstawie badań obrazowych).

Leczenie operacyjne może mieć charakter:

• Diagnostyczny – pobranie wycinka tkanki guza do badania histopatologicznego
• Radykalny – całkowite wycięcie zmiany wraz z marginesem zdrowych tkanek
• Paliatywny – nie dający możliwości wyleczenia, ale zmniejszający uciążliwość choroby i poprawiający funkcjonowanie pacjenta

• Cytoredukcji – zabieg polegający na zmniejszeniu masy guza, a co za tym idzie zwiększeniu skuteczności leczenia systemowego.

Radioterapia

Metoda miejscowego leczenia nowotworów złośliwych wykorzystująca energię promieniowania jonizującego. Wyróżniamy teleradioterapię (napromieniowania z odległości) oraz brachyterapię (napromieniowanie śródtkankowo/dojamowo). Radioterapia może być:

• Radykalna – z intencją wyleczenia
• Paliatywna – stosowana często w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej z obecnością przerzutów, mająca na celu poprawę jakości życia

Leczenie systemowe

Jest to leczenie ogólnoustrojowe, któremu poddawany jest cały organizm chorego. Celem tego leczenia jest całkowite wyeliminowanie komórek nowotworowych z organizmu chorego, w tym również tak zwanych mikroprzerzutów. Do leczenia systemowego zalicza się:

• Chemioterapię – leczenie, w którym wykorzystuje się leki niszczące komórki nowotworowe lub zatrzymujące ich podziały i wzrost. Niestety chemioterapia oddziałuje również na tkanki zdrowe stwarzając ryzyko skutków niepożądanych.
• Hormonoterapia – leczenie hormonalne (uzupełniające) mające zastosowanie w grupie nowotworów hormonozależnych (m.in. rak piersi, trzony macicy, prostaty, tarczycy)
• Immunoterapia – leczenie mające na celu induk­cję odpowiedzi immunologicznej u chorego z rozwijają­cym się nowotworem, aby powstały komórki zdolne do rozpoznania komórek nowotworowych jako obcych a następnie powodowały ich zniszczenie.

Terapia celowana

Leczenie skierowane bezpośrednio przeciw komórce nowotworowej z określoną zmianą genetyczną, nie oddziałujące na zdrowe tkanki. Najważniejsze dwie grupy leków obecnie stosowanych w terapii celowanej to przeciwciała monoklonalne oraz drobno cząsteczkowe inhibitory kinaz tyrozynowych. Terapia celowana stosowana jest jako leczenie wspomagające radio- i chemioterapię w wybranych jednostkach onkologicznych. Obecnie nie należy do standardowych metod terapeutycznych.    

Zarejestruj się do bazy BIOVIRTUS >>>